Medio jaren zeventig kocht ik een baanbrekende Impulse verzamelaar: ‘Energy Essentials’ uit 1972. Drie LP’s vol met muziek van onder andere Charles Mingus, Archie Shepp, Oliver Nelson, Cecil Taylor, Sonny Rollins, Ornette Coltrane, Albert Ayler, Pharoah Sanders en, natuurlijk, John Coltrane. Een, voor mij, onvoorstelbaar grensverleggend document met de heftigste en vrije jazz uit de tweede helft van de jaren zestig. (Opmerkelijk: ik zie nu pas dat Ornette Coleman's naam verkeerd is gespeld op de hoes...). Ik heb de LP’s helemaal grijs gedraaid en het album was voor mij waarschijnlijk het belangrijkste vehikel om ‘vrij’ en zonder preoccupaties naar muziek te leren luisteren. John Coltrane en Pharoah Sanders, allebei saxofonisten, waren misschien wel de meest vrije muzikanten van het stel op deze platen. Beiden hebben flink wat heftig werk op hun naam staan. Muziek waarbij het behang én het stucwerk na tien minuten spontaan van de muren komt.
Pharoah Sanders overleed gisteren, 24 september 2022, op 81-jarige leeftijd. Hij heette eigenlijk Farrell Sanders. De ‘titel’ Pharoah kwam van Sun Ra. Sanders kwam in 1965 bij de band van John Coltrane en ging er nagenoeg gelijk met gestrekt been in. Luister maar eens naar het album ‘Ascension’, hun eerste samenwerking. John Coltrane overleed al in 1967 maar Sanders bleef nog lang geïnspireerd door Coltrane en bleef de avant-gardistische en vrije stijl grotendeels trouw. Hij speelde ook op meerdere albums van Alice Coltrane, John’s weduwe. ‘Journey In Satchidananda’ is wat mij betreft het hoogtepunt van hun samenwerking en een absoluut meesterwerk in mijn ogen. Pas de laatste twee decennia veranderde Sanders enigszins van stijl en pakte diverse ‘out of his box’ projecten op zoals vorig jaar nog met ‘Promises’. Een album met DJ en producent Floating Points en het London Symphony Orchestra. Bijzonder mooie muziek met fantastisch spel van Sanders. Een hoogtepunt aan het einde van Pharoah Sanders's loopbaan.
Andere en veel toegankelijker albums die ik af en toe luister zijn: ‘Pharoah Sanders’, het superieure dubbelalbum ‘Crescent with Love’ en het prachtige ‘Welcome to Love’, vol met ballads. Dit jaar verscheen er op de streaming diensten ‘The Creator Has a Masterplan’. Een live concert waar ik verder geen details over kan vinden maar ook zeer de moeite waard is.
Ik kan niet zeggen dat ik een groot fan van Pharoah Sanders was, maar wel dat hij, indirect misschien, een bepalende invloed heeft gehad op de ontwikkeling van mijn muzikale smaak. Al met al was Pharoah Sanders een muzikant die een indrukwekkende muzikale erfenis achterlaat. Laten we hopen dat The Creator een mooi Masterplan voor hem in petto heeft.
