zaterdag 15 februari 2020

REINBERT DE LEEUW – R.I.P.

Op deze pagina’s mag een kort bericht ter herinnering aan Reinbert de Leeuw niet ontbreken. Hij overleed afgelopen vrijdag op 81-jarige leeftijd. Normaliter probeer ik ook in dit soort blogs een persoonlijke noot op te nemen. Een anekdote of zo, maar dat gaat deze keer niet lukken. Ik kan niet zeggen dat ik een groot fan van hem was in de zin dat ik zijn werk op de voet volgde, maar hij maakte op mij grote indruk in de jaren zeventig met zijn interpretaties van het werk van Erik Satie. Ik draaide de LP volledig grijs. Ik was niet de enige want de muziek van Satie werd ontzettend populair en Reinbert zette met zijn zeer ingehouden interpretaties de Franse componist echt op de kaart, ook internationaal. Ik krijg nog steeds kippenvel als ik deze plaat draai.


Reinbert de Leeuw was niet alleen pianist maar ook componist en dirigent. Hij was een groot liefhebber en vertolker van Liszt, maar vooral actief met het werk van de modernisten uit de 20e eeuw zoals Schönberg, Messiaen en Kurtág maar ook minder bekende modernisten haalde hij uit het stof. Uiteindelijk stort hij zich op 78-jarige leeftijd op het dirigeren van Bach's Matthäus Passion. Van twaalftoonsmuziek naar barok, het was nogal wat. Een bijna maniakaal project, zoals ik destijds heb kunnen zien in de documentaire hierover van Cherry Duyns. Dit weekend zendt de NPO deze overigens weer uit! Afgezien van Liszt en Satie valt de meeste muziek van de Leeuw buiten mijn muzikale denkraam, om maar eens een 'heer van stand' te citeren. Behalve Satie heb ik twee uitvoeringen van de Leeuw's hand. Dat zijn ‘De Tijd’ en ‘De Materie’ van Louis Andriessen uitgevoerd met zijn Akso|Schönberg Ensemble. De werken van Andriessen, een vriend van de Leeuw, zijn overigens ook geen dijenkletsers. Al met al is mijn de Leeuw-discotheek behoorlijk 'overzichtelijk'.

Reinbert zat ook met enige regelmaat bij de DWDD aan tafel. De erudiete en eloquente Matthijs van Nieuwkerk en de eigengereide musicus bleken zeer goed door één deur te kunnen. Als de Leeuw te gast was dan zat ik zeer geboeid naar hem te luisteren. In 2010 bracht hij bij Matthijs het stuk 4’33 van John Cage ten uitvoering: ruim 4,5 minuut stilte. Hij ging achter de vleugel zitten en deed 4,5 minuut niets. Kolderiek eigenlijk, maar hij was bloedserieus. Iedereen die mijn blog hiervoor heeft gelezen, zal de nummers 4'33 extra zijn opgevallen. Wel eens van Synchroniciteit gehoord?

De Leeuw was een zeer gedreven en eigenzinnige man, zo zegt men. Hij rookte een pakje shag per dag, trok zich niets aan van conventies en was compromisloos, niet alleen in muzikaal opzicht, zo vertellen degenen die hem goed hebben gekend. Met het overlijden van Reinbert de Leeuw verliest Nederland een belangrijk muzikaal icoon.